Oğuzhan'ın Dünyası
OĞUZHAN YÜKSEL  
  Ana sayfa
  Doğu Anadolu Bölgesi
  Komik fıkralar
  İletişim
  Ziyaretçi defteri
  Anketler
  Vatan sevgisi sözleri
  YENİ YIL
  Ağrı / Patnos
  MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
  23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
  patnos foto galeri
  Bazı doğal güzelliklerimiz
  üye girişi
  Dünya'nın en güzel ülkesi ''türkiye''
  Fenerbahçe
  Dünya
  Thomas Alva Edison
  6. sınıf ingilizce test
  Matbaa ve icadı
  Dünyanın en güzel sözleri
  Türk Silahlı Kuvvetleri
  Komik resimler
  Parmak bebek resimleri
  Türkiye'deki üniversiteler
  Roman
  Türkiye'm
  Türkiye milli futbol takımı
  Semih Şentürk
  Haberler
  asker şiirleri
  TIKLA GÖR.
  Harita / Uydu fotoğrafı
  FENERBAHÇE MESAJLARI
  GÜL RESİMLERİ
  YÜKSELLER MOBİLYA
  GOOGLE
  DÜNYADA Kİ ÜLKELER
  FİLİSTİN KATLİAMI (YAZI)
  ANNE ŞİİRLERİ
  TAŞDEMİRLER LTD ŞTİ AŞ
  A Harfindeki Erkek çocuk isimleri
  B Harfindeki Erkek Çocuk İsimleri
  Atatürk ve Türk Büyüklerinin Sözleri
  ULUĞ BEY
  FARABİ
  İBNİ SİNÂ
  CABİR BİN HAYYAN 721 - 805
  ALİ KUŞÇU
  Harezmi ( 770 - 840 )
  Feza Gürsey 1921 - 1992
  OKTAY SİNANOĞLU
  El-Biruni (973 - 1051)
  Cahit Arf (1910-1997)
  16 Türk Devleti
  Geometri
  İslam
  Oğuz Kağan Destanı Kısa Özeti
  ERKEK OYUNLARI
  KIZ OYUNLARI
  ÇOCUK OYUNLARI
  SPOR OYUNLARI
  MACERA OYUNLARI
  DÖVÜŞ OYUNLARI
  *OSMANLI DEVLETİ HAKKINDA ÖNEMLİ BİLGİLER*
  KARAHANLILAR
  OĞUZ YABGU DEVLETİ
  İNTERNETİN TARİHİ
  SBS NEDİR?
  ÖSS NEDİR?
  YAKUTİSTAN
  *Ç*A*L*I*Ş*K*A*N K*A*R*I*N*C*A*L*A*R
  AĞUSTOS BÖCEĞİ
  KELAYNAK
  ZAMBAK (BİTKİ)
  KAŞGARLI MAHMUT.
  Türkiyenin en çok ziyaret edilen siteleri
  Hakkımızda
  =Gençlere Özel
  Osmanlı Padişahları
  Cami Resimleri
  Kabe Resimleri
  İ*S*T*A*N*B*U*L...*
  İ-S-H-A-K * P-A-Ş-A * S-A-R-A-Y-I *
  WEB SİTEN İÇİN HTLM KODLARI
  telefon rehberi
  Önemli Hasteneler
  Bütün illerin özellikleri
  Değişik Şekilli Msn Nickleri
  Hareketli Resimler
  Komik Karikatürler
  Önemli Buluşlar Ve Tarihleri
  Çocuk Hakları / Çocuk Hakları Sözleşmesi
  Öğretmenler Günü
  Bilgisayarına Oyun İndir
  Siten İçin Htlm Kodları
  Türkiye Büyük Millet Meclisi
  Ttnet Vitemin ( Kayıt Yaptırın Süper Bişey ,hem eğlenceli hem öğetici)
  Ceza ( Müzisyen )
  Ceza ( Resim )
  Güzel Sözler
  ♥ Etkileme
  Türkçenin Tarihi Gelişimi
  ♥ ilginç bilgiler
  ♥ Anlamlı Sözler
  ♥ Spor Sözleri
  ♥ Duvar Yazıları
  ♥ Sevgililer Günü
  Çanakkale zaferi
  BİLİM VE TEKNOLOJİ HAFTASI (8 - 14 Mart)
  Aksiyon Oyunları
  Macera Oyunları
  Spor Oyunları
  Yarış Oyunları
  Beceri Oyunları
  Puzzle
  Zeka Oyunları
  Link listesi
Myspace LayoutsGet your layout at Myspace Layouts

YAKUTİSTAN

YAKUTİSTAN
SIBIRYA'NIN SINIRLARI

Asya kıtasının bütün şimal kısmını tutan bu geniş ülkenin, eski Rus idari bölünüşüne göre, sınırları şu şekildeydi:

Kuzeyde Şimal Buz Okyanusu; doğuda Behrenk Boğazı, Japon, Okhctsk Denizleri ve Büyük Okyanusun bir kısmı; güneyde Çin devleti; Türkistan'ın Yedisu ve Sırderya eyaletleri; batıda Torgay Eyaleti, Orenburg, Perm, Vologda ve Arkhangelsk illeri. Görülüyor ki, Kuzey Türkistan'a veya Kazak iline ait olan Akmela ve Semipolat eyaletleri de, eski Rus idari bölünüşüne göre, "Sibir" sınırları içerisine alınmıştır. tşte, bu sınırlar içinde Sibirya'nın yüzölçümü 12.633.940 km2 teşkil eder. Avrupa kıtasımn yüzölçümü aşağı yukarı 10 milyon km2 olduğuna göre, Sibirya, Avrupa Rusyası da dahil olmak üzere, irili ufaklı 2425 devletiyle bütün Avrupa Kıtasını ve bir parça kırpılmak şartıyle, Asya Kıtasından İran'ı, Afrika Kıtasından Mısır ülkesini sığdırabilecek geniçliktedir (Iran'ın yüzölçümü takriben 1.645.000 km2 olup, Mısır'ınki 1.050.000 km2'dir). Sibirya Hindistan'ın (Hindistan'nın yüzölçümü 4.735.756 km2 dir) dört misli kadardır.

 

COĞRAFİ  BAKIMDAN SİBİRYA

Sibirya'nın sahilleri Şimal Buz Okyanusu'nda 15.900 km, Büyük Okyanus'ta 14.900 km. uzunlugunda olup, bütün sahillerinin uzunluğu 30.800 km. demektir. Fakat kıyılar, yılın büyük kısmında, yanaşılmaz durumda bulunmaktadır. Şimal Buz Okyanusunda sahillere senede yalnız iki üç ay kadar yanaşılabilir.

Büyuk Okyanus'ta ise, kıyılar 67 ay buz ile örtülü kalır. Sibirya, büyük dev" nehirlerin memleketidir. Amur ırmağı müstesna olmak üzere, Sibirya'nın bütün büyük nehirleri ve hatta orta küçük ırmakları, güneyde yüksek Asya'yı Lizey Asya'nın alçak ovalarından ayıran dağ sisteminden ve oralardaki buzullardan (cümudiyelerden) çıkarlar ve şimale dogru akarak, Şimal Buz Okyanusuna dökülürler. Büyük nehirlerin havzaları gayet geniş olup, pek çok ırmakların ve çayların sulannı toplamaktadır. Mesela, Obi'nin havzası 2.594.076 verst kare (Bir verst: 1.067 km.'dir); Yenisey'inki 2.241.590 verst kare; Lena'nınki 2.092.270 verst kare; Amur'unki (Rusya içerisindeki kısmı) 880.547 verst kare; trtiş'inki 877.885 verst kare genişliğindedir.

Nehirlerin uzunluklarına gelince, Lena'nın uzunluğu 4.802 küsur km; Yenisey'inki 4.268 küsur km; Obi'ninki (kendisini teşkil eden Katun ve Biy ırmaklarının kavşagından itibaren) 3.415 küsur km; trtiş'inki (yukarı akımında Kaıa trtiş adını taşıyan kısmıyle birlikte) 4.055 küsur km.; Step ırmaklarından trtiş'in sol kolu olan Tobol'u 1.707 küsur km zikretmeliyiz. Yukarıda saydığımız nehirler ve onların birçok kolları tamamiyle gemi işletmeye elverişlidirler.

Sibirya'da göller de pek çoktur. Bunların bazılarının suyu tatlı, bazılarının tuzlu ve kimisinin de acı tuzludur. îçinden tuz çıkarılan göller de az değildir. Asya kıtasının en büyük tatlı su göllerinden biri olan Baykal Gölü de Doğu Sibirya'da bulunmaktadır ki, boyu 642 küsur km olup, eni bazı yerlerde 85 küsur km kadar çıkar.

YAKUTİSTAN'IN KİMLİĞİ

Yakutistan Sovyet Sosyalist' Cumhuriyeti (Saka Yeri) 27 Nisan 1992 yılında kurulrnuştur.

Doğuda Habarovsk Magadan eyaletleri, güneyde Çita ve Amur eyaletleri, batıda Krasnoyarsk ülkesi, trkutsk eyaleti, kuzeyde Laptivih ve Doğu Sibirya denizleri.

Başkent:

Yüzölçümü:

Ekonomi:

Nüfus:

Nüfusun % 90'ı merkezdeki bölgelerde, Yakutsk ve Vilüysk şehirleri civannda yerleşmişlerdir. Moskova sömürgelerinin hepsinde oldugu gibi burada da yerli ahalinin yüzdesi yıllar geçtikçe düşmekte, kolonize etmek için ge tirilen Rus nüfusu artmaktadır.

1926'da % 82.3 Yakut, % 10.4 Rus 1956'da % 56.4 Yakut, % 35.5 Rus.

 

YAKUTLARIN (SAKA) MENŞEİ

Yakutlar, Orhun kitabelerinde Kurıkan adıyla geçmektedir. Daha sonra kuzeye çekilmişler ve ana Türk kütlesiyle bağları kopmuştur. Dillerinin, Tüırkiye Türkçesinden ve diğer şivelerden çok farklı olmasının sebebi de budur.

 

YAKUTİSTAN (SAKA)'DA OYMAKLAR VE TARİHİ

Bu Türk boyu, 610 yy.'da Baykal çevresinde, Selenga Irmağının aşagı kıyılarında, Angara ve Lena Irmaklarının yukarı bölgelerinde yaşarlardı.

Bu çevrede, istihkam harabeleri, kurgan mezarlar, kayalardaki resim, Orluın harfleriyle yazılar, sulama kanallan, arklar vardır.

A. P. Okladnıkov Yakutların Kurıkanların ahfadı olduğunu kabul etmektedir.

Yakut ülkesine güneyden Türk boylarının göçü asırlarca sürmüş, gelenler yerli kuzey ulLislarını da yavaş yavaş Türkleştirmiştir.

Ruslar Yakutistan'a 17. yy.'da sokulmaya başladılar. 1620-1630'da istilalarını tamamladılar.

O devirdeki Yakut boyları:

— Kangalas

— Naın

— Megin

— Baragon

— Betun

— Baturus

En büyüğü Kangalas boyu ve onu beyi Tigin Toyon idi. Lena kıyısında nuıstahkem bir kalesi vardı. l636-l637 yıllarındaki Yakut ayaklanmasını bastıran Rus askerleri bu kaleyi ancak iki gün uğraştıktan sonra alabildiler.

Yakutistan'da Rus egemenligi tam olarak yerleştikten sonra idarî taksunat eski kabile (CON) ve oymak (AYMAH) teşkilatı gözönünde tutularak kuruldu.

17. yy.'da Yakutlarda kabile teşkilatı tamdı. Her boyun;

— Damgası

— bayragı,

— askeri parolası

— "kuş"u vardı.

Kangalas boyunun kuşu "BARILAS" idi. Yakut damgaları başka Türk boylarınınkiyle aynıdır.

Çarlık devrinde siyasî suçlular buraya sürülüyorlardı. Bu sürgünler Yakutlar için batı kültürünün havarileri oldular.

Bunlardan "OBLASTNİKİ-ÜLKECİLER" denilen büyük bir grup;

Sibirya'nın geniş muhtariyetli ülke, Matta Rusya'dan ayrılıp müstakil devlet olması fikrini yazıyorlardı. Bunların ideologları:

G. Potanın (1835-1920)

N. M. Yadrintsev (1842-1894)

Bunların Yakut aydınlarına tesiri büyük olmuştur.

17 yy.'dan beri Rusların getirdiği medeniyet!..

— Hıristiyanlık,

— Kilise,

— Papaz,

— içkiden ibaretti.

Yakutların bilmediği çiçek ve frengi hastalıklarını Ruslar getirmişti.

1905 ihtilali Yakutlara hürriyet ve millî kültür alanında çalışma imkanını verdi. "YAKUT MÎLLÎ BlRLİĞİ" kuruldu.

31 Aralık 1906'da Yakut milliyetçilerin aldıkları kararlar, Rusya'daki en liberal partilerin istediği siyasî ve iktisadî haklardan farksızdı.

Rus kolonistleri kilise ve manastırlar tarafından zorla alınan ve müsadere edilen Yakut topraklarının idaresini istiyorlardı.

4 Ocak 1906 "Yakut Birligi"nin Merkez Komitesi kuruldu.

— Birlik Yakut halkına beyannameler neşretti.

— Rus iclaresinden ayrı mahallî idare kuruldu.

5 Şubat 1906 Yakutistan eyaleti kongresi toplandı.

Ruslar bundan ürktü ve Yakutistan'da sıkı yönetim ilan etti.

Birlik'in Merkez Komite üyeleri tutuklanarak ağır ceza mahkemesine verildiler. Yakut eyaleti valisi Bulatov bildiri yayınlayarak bu tür hareketleri a.sker kuvvetiyle bastıracağını ilan etti.

Yakut dili Türk dilinin ayrı ve müstakil bir lehçesidir.

Yakut dili, başka Türk lehçelerine nazaran, Monolit (yekpare)'tir. Yakut dili bütLin doğu ve kuzey Sibirya uluslan arasında anlaşma için müşterek dildi'

Ru.s .sömürge idaresi memurları da Yakut Türkçesi konuşuyorlardı. Rus yazarları Yakut Türkçesi hakkında "Sibirya'nın Fransızcası" derlerdi.

YAKUTSKÎY KRAY Rusça, Yakut Türkçesi gazete. İleri gelen yazarlar;

— Nikifirov

— Kulakovskiyşair (Şamanın Rüyası, Aydınlara Açık Mektup)

— Sofranov

Yakut yazarları, siyasî fikirler bakımından, Rusların Garpçı (Zapodnik) ve halkçı (Norodnik) sosyalistlerine yakın milliyetçi aydınlardı.

1912'de neşre başlayan "Saka Sangata" adlı edebî dergide çok değerli edebî yazılar yayınlanınıştır.

1917 inkılabı Yakut aydınlarını ümitlendirdi. înkılapçı Ruslarla, Yakut Eyaleti Komitesi kuruldu.

5 Mart 1917 Yakutistan'da iktidar bu komitenin eline geçti. Kulakovsiy ve arkadaşları "topraklı millî muhtariyet" istediler. Kolonist Rusların yardımıyla komünistler iktidarı ele geçirdi. 1920-1921 Yakutlar millî hükümet kurdu. Komünistlere karşı savaştı.

Moskova'nın büyük ordusu, KOLÇAK'ın mürteci ordusunu mağlup etti. Yakutistan'ı i.stila etti.

Saka (Yakut) milliyetçileri Ruslarla barış yapıp "Yakut Ülkesi Sovyet Sosyali.st Muhtar Cumhuriyeti"ni kurdular.

1904'te Rus kolonistler siyasi sürgünlerle birlikte % 5.5. 1970'te bu sayı % 36.

Sovyet devrinde Yakutistan'da ana dillerinde egitim, kültür hareketi Çarlık devrine göre çok ilerlemiştir.

1934 Pedagoji Enstitü kurulmuş, yerlilerden pek çok öğretmen yetiştirilmiştir.

1956  Bu okul üniversiteye çevrildi.

Dil ve edebiyat, tabiî ilimler, coğrafya, jeoloji, zooteknik fakülteleri kuruldu. Son verilere söre Yakutistan'da okuma yazma bilmeyen kalmamıştır.

TÜRKİYE TÜRKÇESİ ve SAKA TÜRKÇESİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Türkiye Türkçesi

Saka Türkçesi

ağız ayak
ayak atak
bacak but
baş bas
burun burun
dergi nada
dil dıl
dis dis
dost cöge
dudak uvaz
el eli
erkek toyon
göz karak

Türkiye Türkçesi

Saka Türkçesi
hatun kotun
kaş kas
kirpik gılamas
kol kol
kulak kulgah
parmak darbak
sağol bahıba
tırnak tıgırak
yagmur sambır
yıl sıl
yurt surt
yüz süs

1.281.000 (1990 sayımı).
Kömür, demir, elmas, gümüş, kerestecilik, kürk hayvancılığı.
3.103.200 km2.
Yakutski.

 

 
  YÜKSELLER MOBİLYA
Siz Yeter ki Hayal Edin...

Şube1: Mng kargo karşısı Ağrı-Patnos
Şube2:Öğretmen evi yanı Ağrı-Patnos

YAŞAR YÜKSEL...
 
Facebook beğen  
 
 
REKLAM  
  TÜM HALKIMIZI YÜKSELLER MOBİLYA MAĞAZALARINA DAVET EDİYORUZ...TÜM HALKIMIZA TEŞEKKÜRLER...  
 
  BU ALANA REKLAM VERMEK İSTİYORSANIZ oguzhan_patnoslu@hotmail.com adresinden bana ulaşabilirsiniz...  
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol