Türkiye Büyük Millet Meclisi |
|
Tip |
Tip |
Tek Meclislilik |
Başkanlık |
Başkan |
Köksal Toptan
19 Temmuz 2002 |
Yapısı |
Üye |
550 |
Siyasi partiler |
Adalet ve Kalkınma Partisi
Cumhuriyet Halk Partisi
Milliyetçi Hareket Partisi
Demokratik Sol Parti ( |
Seçim |
Son seçimler |
22 Temmuz 2007 |
Toplantı yeri |
|
Büyük Millet Meclisi toplantı salonu, Ankara, Türkiye |
Web sitesi |
http://www.tbmm.gov.tr |
Türkiye Cumhuriyeti |
Bu şablon bir bölümünü gösterir
Türkiye Cumhuriyeti'nin Devlet Yapısı
|
|
- Politik
- Cumhurbaşkanı
- Abdullah Gül
- Başbakanlık
- Bakanlar Kurulu
- Parlemento
- Siyasi partiler
- Seçimler
- Cumhurbaşkanlığı Seçimleri:
1923, 1927, 1931, 1935, 1938,
1939, 1943, 1946, 1950, 1954,
1957, 1961, 1966, 1973, 1980,
1989, 1993, 2000, 2007
- Genel Seçimler:1946, 1950,
1954, 1957, 1961, 1965, 1969,
1973, 1977, 1983, 1987, 1991,
1995, 1999, 2002, 2007
- Yerel Seçimler:1946, 1950,
1955, 1963, 1968, 1973, 1977,
1984, 1989, 1994, 1999, 2004
- Halk Oylaması:1961, 1982,
1987, 1988, 2007
- Uluslararası politikalar
- MGK
- Yasal Sistem
- Yönetim birimleri
- Ayrıca bakınız:
|
|
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti'nin 23 Nisan 1920'de kurulmuş olan yasama organıdır.
Anayasanın 108'nci Maddesine göre, yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Milletvekili genel seçimleri, dört yılda bir, serbest, eşit, tek dereceli, genel oy esaslarına göre, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır.
Milletvekili seçilebilmek için, en az ilköğretim mezunu olmak ve ayrıca, Anayasada yazılı diğer seçilme yeterliliklerine sahip olmak gerekir. TBMM üyeleri, yasama dokunulmazlığına sahiptir.
2008 yılı bütçesi kapsamında Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne öngörülen ödeneğin 370 milyon 168 bin YTL olduğu açıklandı.[1]
- Ana madde: Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluşu
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk üyeleri
Atatürk, İstanbul'un işgalinden üç gün sonra, 19 Mart 1920 tarihli bildiriyi yayımladı. Bildiride, "Olağanüstü yetkiler taşıyan bir Meclisin Ankara'da toplanacağı, Meclis'e katılacak üyelerin nasıl seçilecekleri, seçimlerin engeç onbeş gün içinde yapılması gereği, kesin ve kararlı ifadelerle yer alıyordu".
23 Nisan 1920) tarihinde, Parlamento geleneklerine göre, en yaşlı üye olan Sinop Milletvekili Şerif Bey (1845), Başkanlık kürsüsüne çıktı ve konuşma yaparak Meclis'in ilk toplantısını açtı.
- Bu Yüksek Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla ve Allah'ın yardımıyla milletimizin iç ve dış tam bağımsızlık içinde alın yazısının sorumluluğunu doğrudan doğruya yüklenip, kendi kendisini yönetmeye başladığını bütün dünyaya ilan ederek, Büyük Millet Meclisi'ni açıyorum.
Bu açış konuşmasında, millî egemenliğe dayalı yeni Türk parlamentosunun adı da "Büyük Millet Meclisi" olarak konulmuştu. Bu ad herkesçe benimsedi. Daha sonra Atatürk'ün tüm konuşmalarında yer aldığı şekliyle ve ilk kez 8 Şubat 1921 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesinde de yazılı olarak, "Türkiye Büyük Millet Meclisi" (TBMM) adı kalıcılık kazandı.
TBMM, 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Paşa'yı (Atatürk), başkanlığa seçti. Mustafa Kemal Paşa, kendi öncülüğünde kurulan TBMM'nin başkanlığını Cumhurbaşkanı seçildiği gün olan 29 Ekim 1923 tarihine kadar sürdürdü
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görev ve yetkileri [değiştir]
Türkiye Büyük Millet Meclisi amblemi
TBMM'nin temel işlevi, tartışma ve değerlendirme ortamı içinde, kanun koymak kaldırmak yapmak ve yürütmeyi denetlemektir. Meclisin tüm çalışmaları, kendi yaptığı İçtüzük hükümlerine göre yürütülür.
Anayasaya göre, TBMM'nin görev ve yetkileri genel olarak şöyledir :
· Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak; Bakanlar Kurulunu ve Bakanları denetlemek;
· Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek;
· Bütçe ve kesinhesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek;
· Para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek;
· Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak;
· Anayasanın 14 üncü maddesindeki fiillerden dolayı hüküm giyenler hariç olmak üzere, genel ve özel af ilanına, mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek;
· Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Yapısı [değiştir]
Atatürk ve ekibi TBMM binasından çıkarken.
Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenleri değil, bütün Milleti temsil ederler.
Millet Meclisi üyeleri, göreve başlarken aşağıdaki şekilde andiçerler :
- “Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve lâik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine andiçerim.”
Her 5 yılda bir yapılması öngörülen Milletvekilliği Genel Seçimleri ile her ilden yasalarda belirtilen miktarda üye Yüksek Seçim Kurulu kararı ile mazbata alarak Meclis üyeliğine hak kazanırlar.
Siyasi partiler mecliste elde ettikleri koltuk sayısına göre Hükûmet, ana muhalefet ve muhalefet olarak görev alırlar.
Bu makale ile ilgili
orjinal metin,
VikiKaynak'ta bulunmaktadır:
5 Mart 1973 tarihinde 584 sayılı karar numarası ile Resmî Gazete'nin 13 Nisan 1973 tarihli 14506'ıncı sayısında yayınlanan karar ile belirlenen içtüzük TBMM'nin yapısı ve işleyişini tarif etmektedir.
Her yeni yasama döneminde Başkanlık seçimi yapılıncaya değin en yaşlı üye Başkan, en yaşlı ikinci üye Başkanvekilliği yapar. Bir yasama döneminde 2 defa başkanlık seçimi yapılır. İlkinde 2 ikincisinde 3 yıllığına başkan seçilir. TBMM Başkanı Cumhurbaşkanı'na gerekli hallerde vekalet eder.
21 Ekim 2007 Tarihli Referandumla genel seçimlerin 4 yılda bir yapılması benimsendi.
TBMM Başkanlık Divanı [değiştir]
Bir Başkan; dört başkanvekili; yedi kâtip üye; üç idare amirinden kurulur.
Siyasi Partilerin temsili [değiştir]
- Ana madde: Türkiye'deki siyasi partilerin listesi
Türkiye'nin en eski partisi ise 21 Mayıs 1889’da İttihad-ı Osmani adı altında padişah II. Abdülhamit'i tahttan indirmek amacıyla kurulan dernektir. Sonradan İttihat ve Terakki Cemiyeti adını alan bu örgüt II. Meşrutiyet'in ilanının ardından 18 Ekim-8 Kasım 1908 tarihleri arasında toplanan kongresinde siyasi fırka (parti) haline geldiğini ilan etti.
TBMM'de en az yirmi milletvekili ile temsil edilen siyasî partiler grup kurma hakkına sahiptir. Genel seçimlerde Milletvekili çıkartan ancak grup kurmak için yeter sayıya sahip olmayan siyasi partiler TBMM Başkanlık Divanı, TBMM Danışma Kurulu ve komisyonlarda temsil edilemezler.
Yasama Dönemleri [değiştir]
TBMM'nin tarihçesi, kurulduğu 23 Nisan 1920 tarihinden 2007 yılına kadar 23 yasama dönemine ayrılır. Bu dönemler aşağıdaki şekildedir:
(*) 1961'den itibaren sıralama 1'den başlatılmış (12. yerine 1. Dönem, 13. yerine 2. Dönem gibi...), 1983 sonrasında Meclis'in kuruluşundan (1920'den) hareket eden sıralamaya geri dönülmüştür.
Milletvekilleri Dağılımı [değiştir]
Ana madde: 2007 Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçimleri
Kaynak: [1] [2]
1. Mehmet Cihat Özönder 27. Temmuz 2007 tarihinde bir trafik kazasında hayatını kaybetti [4]
2. Erdoğan Yetenç 10. Ağustos 2007 tarihinde CHP´den istifa etti. [5]
3. Abdullah Gül 28. Ağustos 2007 tarihinde T.C. Cumhurbaşkanı seçildi. [6]
4. Siyasi yasağı sona eren Hakkari Milletvekili Hamit Geylani, DTP'nin 2'nci olağan büyük kongresinde (20 Temmuz 2008) DTP'ye katıldı. [7]
5. Osman Yağmurdereli 2 Ağustos 2008 tarihinde vefat etti
6. Yozgat Milletvekili Mehmet Yaşar Öztürk, 25 Eylül 2008 tarihinde AKP'den istifa etti.
7. İstanbul Milletvekili Gündüz Aktan 19 Kasım 2008 tarihinde vefat etti.
İllere Göre Milletvekili Dağılımı [değiştir]
İlgili konular [değiştir]
- ^ "Bütçe'de aslan payı Hazine'nin", Mynet Haber, 03 Temmuz 2007
- ^ 2007 Türkiye Cumhuriyeti Milletvekili Genel Seçiml Sonuçları, Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 25. Haziran 2007
- ^ TBMM 23. Dönem Milletvekilleri Dağılımı, TBMM, abgerufen am 24. Mart 2008
- ^ Meclis bir sandalye eksik kalacak, CNNTÜRK , 24. Mart 2008
- ^ Erdoğan Yetenç CHP'den istifa etti, CNNTÜRK , 14. Auğstos 2007
- ^ Gül wird türkischer Staatspräsident, NZZ online, abgerufen am 28. August 2007
- ^ Ahmet Türk DTP Genel Başkanı seçildi, CNNTÜRK , 28 Temmuz 2008
Dış bağlantılar [değiştir]